Türkiye'de Kripto Paraların Güncel Vergilendirilmesi ve Uygulamaları

Güncel uygulamalarda, Türkiye'deki kripto borsalarından global borsalara ve tam tersi yönde gerçekleştirilen transferlerde beyan zorunluluğu getirilmiş olup, aynı zamanda Türkiye'deki banka hesaplarına yapılan Türk Lirası çekim işlemlerinde, ilgili ödemelerin borsalar tarafından "kira geliri" başlığı altında gerçekleştirildiği durumlar ortaya çıkmaktadır. Bu durum, Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından yapılan incelemeler kapsamında, hesap sahiplerine güncel vergi borçlarına ilişkin tebligatların gönderilmesine yol açmaktadır. Kripto varlık işlemlerinden kaynaklı ödemelerin kira geliri gibi farklı bir kategoride değerlendirilmesi, mükellefler açısından haksız vergi yükümlülükleri doğurabileceğinden, ilgili verginin iptali için idari başvuruların yapılması gerekmektedir. Vergi daireleri nezdinde yapılacak itirazlar ve hukuki süreçler, ödeme türünün yanlış sınıflandırılmasına dayalı haksız vergilendirmenin önüne geçmek açısından kritik olup, mükelleflerin bu süreçte yasal haklarını kullanarak gerekli düzeltme taleplerinde bulunmaları önem arz etmektedir. Ayrıca, ilgili düzenlemelerin yorumlanması ve uygulamalar arasındaki farklılıkların giderilmesi adına Maliye Bakanlığı ve Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından daha net açıklamalar yapılması ve sektörel rehberler yayımlanması gerekmektedir.

Kripto varlık transferlerine ilişkin yeni düzenlemeler, 25 Aralık 2024 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan "Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terör Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelik" kapsamında getirilmiş olup, kara para aklama ve yasa dışı faaliyetlerin önlenmesi amacıyla uygulanmaktadır. Yönetmeliğe göre, 15.000 TL ve üzerindeki kripto varlık transferlerinde, gönderenin kimlik bilgilerinin kaydedilmesi zorunlu hale getirilmiş olup, gerçek kişiler için ad, soyad, T.C. kimlik numarası veya pasaport numarası, ticaret siciline kayıtlı kişiler için unvan ve ticaret sicil numarası, diğer tüzel kişiler ve tüzel kişiliği olmayan teşekküller için tam ad ve tanımlayıcı diğer bilgiler, cüzdan adresi veya yoksa referans numarası, adres, doğum yeri, vatandaşlık numarası ya da vergi kimlik numarası gibi tanımlayıcı bilgiler kaydedilecektir. Kripto varlık hizmet sağlayıcıları nezdinde kayıtlı olmayan cüzdan adreslerine yapılan veya buralardan alınan transferlerde de transfere taraf olan müşterilerden belirtilen bilgilerden en az birine ilişkin beyan alınması gerekecektir. 15.000 TL’nin altındaki transferlerde de alıcı ve göndericinin isim veya unvan bilgileri ile cüzdan adresi veya referans numarası kaydedilecek ancak, bu bilgilerin teyidi zorunlu olmayacaktır. Risk temelli yaklaşım gereği, finansal kuruluşlar transferin tarafları hakkında ek bilgi ve belge talep edebilir, bilgilerin yeterli olmaması halinde transferi reddedebilir, ilgili finansal kuruluş ile yapılan işlemleri sınırlandırabilir veya iş ilişkisini sonlandırabilir. Uluslararası kripto borsaları da yeni düzenlemelere uyum sağlamak adına ek tedbirler almakta olup, Binance, kullanıcılarına gönderdiği bilgilendirme mesajında, 25 Nisan 2025 tarihine kadar kimlik doğrulaması yapmayan hesapların kapatılacağını duyurmuş, kimlik doğrulaması tamamlanmayan hesapların açık pozisyonlarının kapatılacağını ve para transferi gibi işlemlerin durdurulacağını belirtmiştir. Bu yeni düzenlemelere uymayan kripto varlık hizmet sağlayıcıları ve kullanıcıları için idari para cezaları ve yasal yaptırımlar gündeme gelebilir; Mali Suçlar Araştırma Kurulu (MASAK) tarafından yapılacak denetimlerde uyumsuzluk tespit edilmesi halinde, ilgili finansal kuruluşlar ve bireyler yasal süreçlerle karşı karşıya kalabilir. Kripto varlık transferlerine ilişkin yeni düzenlemeler, kara para aklama ve terör finansmanıyla mücadeleyi güçlendirmek amacıyla getirilmekte olup, kripto varlık hizmet sağlayıcılarının ve kullanıcılarının, yürürlüğe giren bu kurallara uyum sağlamaları hukuki açıdan büyük önem arz etmektedir.